MUTACJE ZWIĄZANE Z PSITTACINĄ

LOCUS NIEBIESKI

NIEBIESKA

Jest to jedna z najpowszechniej występujących mutacji. Polega ona na zablokowaniu aktywności genu odpowiedzialnego za syntezę psittaciny, której produkcja zostaje całkowicie zablokowana. Papuga taka „traci” wszelkie kolory związane z psittaciną (żółte, pomarańczowe, różowe i czerwone). Odcień niebieskiego będzie zależał od koloru normalnie ubarwionej papugi (formy dzikiej).

Nazwana została ona „niebieską” dlatego, że wystąpiwszy u zielonych papug powoduje zmianę koloru na niebieski.   Mutacja ta występuje także u papug, które w naturze nie są zielone, czyli u takich, które nie mają specjalnych struktur w piórach (np. u nimfy). W tym przypadku nie daje ona jednak niebieskiej papugi tylko szaro białą. U nimf mutacja ta nazywa się białogłowa, choć bardziej prawidłowo byłoby ją nazwać niebieską, gdyż spowodowana jest dokładnie tak samo jak wszelkie mutacje niebieskie.

Występuje ona u bardzo wielu gatunków.  Jest często kombinowana z innymi mutacjami - najbardziej znaną kombinacją są białe papugi, tzw. albinosy oraz kombinacja z ciemnym faktorem (kobaltowa i mauve).   Mutacja niebieska jest recesywna, autosomalna.

PARANIEBIESKA

Ten sam gen, który całkowicie nieaktywny doprowadzi do mutacji niebieskiej, przy częściowej aktywności spowoduje mutację zwaną paraniebieską. Cechą charakterystyczną tej mutacji jest produkowanie psittaciny, ale znacznie zredukowane. Niektóre paraniebieskie mutacje mogą usuwać żółty barwnik z części piór.

Mutacja ta występuje u wielu gatunków.  Najczęściej nazywana jest turkusową i akwamarynową (dwie różne mutacje paraniebieskie).

Mutacja para-niebieska jest recesywna autosomalna.

NIEBIESKA I PARANIEBIESKA - seria wieloalleliczna

Oznacza to, że nie może istnieć kombinacja mutacji niebieskiej i paraniebieskiej ponieważ oba allele znajdują się w tym samym locus (tym samym miejscu na chromosomie). Możliwy jest jedynie szczególny rodzaj kombinacji: jeden gen mutacji niebieskiej i jeden gen mutacji paraniebieskiej. Jeśli papuga będzie miała jeden gen niebieskiej i jeden paraniebieskiej to kolor będzie pomiędzy tym jaki byłby w przypadku mutacji niebieskiej i tym, który byłby w przypadku paraniebieskiej.

Dla tego locusu znane jest jeszcze więcej alleli - ich powiązania są dość skomplikowane i jeszcze nie do końca rozpoznane. U niektórych gatunków występuje więcej niż jedna mutacja niebieska i paraniebieska (np. u papużek falistych). Wszystkie jednak w tym samym loci.

NIEROZPOZNANE LOCI

CZERWONAWE (red suffusion)

U wielu gatunków papug występują czerwone plamy na ciele. W wielu przypadkach jest to związane z zaburzeniami metabolizmu i chorobami (głownie watroby), a nie zmianami genetycznymi i mutacjami.   Ostatnio jednak okazuje się, że w niektórych przypadkach chodzi o mutację. Na pewno taka mutacja występuje u łąkówek turkusowych i kilku innych gatunków (głównie australijskich papug).   Być może mutacja ta jest tym samym w stosunku do psittaciny co mutacja melanistyczna w stosunku do melaniny.

MUTACJE ZWIĄZANE Z MELANINĄ

LOCUS LUTINO NA CHROMOSOMIE PŁCIOWYM

LUTINO

Jest to dokładna odwrotność mutacji niebieskiej - deaktywuje ona bowiem gen odpowiedzialny za syntezę melaniny, w wyniku czego papuga traci wszelkie kolory szare, czarne, brązowe oraz barwy strukturalne. Jest to, podobnie jak niebieska, bardzo popularna mutacja występująca u wielu gatunków.

Mutacja ta jest sprzężona z płcią, recesywna.

PARALUTINO

Jeśli gen lutino jest częściowo aktywowany to melanina jest produkowana, ale w mniejszej ilości. Jest to odpowiednik mutacji paraniebieskiej.

LUTINO I PARALUTONO

Zależności pomiędzy tymi mutacjami nie są takie same jak w przypadku niebieskiej i paraniebieskiej, geny tej mutacji znajdują się bowiem na chromosomie płciowym X, a samica ma tylko jeden taki chromosom. Tak więc specyficzna kombinacja tych dwóch mutacji może wystąpić tylko u samca.

LOCUS LUTINO NA CHROMOSOMIE AUTOSOMALNYM

LUTINO AUTOSOMALNE

Generalna zasada jest taka sama - zahamowanie syntezy melaniny. U niektórych gatunków mutacja ta nie jest tak efektywna jak powinna być. Być może należy ona do tej samej rodziny co cynamonowa, jednak aby poznać bliższe szczegóły konieczne są dalsze badania.   Jest to mutacja recesywna.

PARALUTINO AUTOSOMALNE

Sytuacja jest taka sama jak w przypadku mutacji paralutino sprzężonej z płcią. Mutacja ta jest jednak bardzo mało znana.   W tym przypadku zależności pomiędzy mutacją lutino i paralutino są takie same jak w przypadku niebieskiej i paraniebieskiej.

LOCUS CYNAMONOWY

CYNAMONOWA

Gen cynamonowy jest bardzo rozpowszechniony w świecie ptaków. Przerywa on proces tworzenia się melaniny na etapie koloru brązowego w efekcie czego u papugi (w fenotypie) następuje zamiana koloru szarego i czarnego na brązowy. Papuga cynamonowa nie może mieć żadnych elementów szarego czy czarnego koloru, nawet lekkich nalotów.

Mutacja cynamonowa jest zawsze sprzężona z płcią. Hodowcy często nazywają brązowawe mutacje „recesywna cynamonowa”, jest to jednak całkowicie błędne i nie należy tego robić. Są to bowiem zupełnie inne mutacje, nie mające nic wspólnego z cynamonową.

Mutacja ta występuje w bardzo wielu gatunków. Jest to mutacja sprzężona z płcią, recesywna.

LOCUS DILUTE

DILUTE (żółta)

W wyniku tej mutacji dochodzi do redukcji melaniny. Papugi mają czarne oczy i jaśniejsze kolory. Niektóre formy są bardzo ciemne, prawie takiej jak normalne ptaki, niektóre mogą przypominać lutino.

Wśród hodowców przyjęło się różnie nazywać papugi tej mutacji: żółte (dla bardziej żółtych), dilute (dla bardziej zielonych), srebrne (dla form szarych) czasem używa się także nazwy pastelowe. Wszystkie te formy nalezą jednak do jednej genetycznej rodziny (jest więcej typów mutacji dilute), w której powiązania się bardzo skomplikowane.

Jest to mutacja recesywna, autosomalna.

LOCUS PRZYGASZONY

PRZYGASZONA

Papugi tej mutacji często nazywane są "recesywne cynamonowe". W mutacji tej następuje silna redukcja czarnego barwnika i często nadaje ogólnemu wyglądowi papugi brązowawe zabarwienie - jednak nie zmienia koloru czarnego w brązowy. Po prostu bardziej akcentuje istniejący brązowy kolor. Od cynamonowej różni się głównie tym, że w niej nadal może występować szary i czarny barwnik.

Jest to mutacja recesywna, autosomalna.

LOCUS DOMINUJĄCY DILUTE

DOMINUJĄCA DILUTE

Jest to jedyna mutacja dominująca związana z barwnikami (inne dominujące zmieniają strukturę piór). Znana jest ona jedynie u dwóch gatunków: nimf i aleksandrett obrożnych. Być może ta sama mutacja występuje u rozelli białolicej.

Jest to mutacja dominująca, a właściwie częściowo dominująca. Oznacza to, ze papuga mająca dwa geny tej mutacji (dwufaktorowa, z angielskiego oznaczana DF) ma inny kolor niż papuga mająca jeden gen tej mutacji (jednofaktorowa, z angielskiego SF). Papugi DF są zawsze jaśniejsze, melanina jest u nich bardziej rozcieńczona, nimfy czasem wyglądają prawie jak lutino.

Nie jest do końca pewne czy u aleksandretty obrożnej faktycznie występuje ta mutacja, ale ponieważ jest to jedyna dominująca dotycząca barwnika łączy się je w jedną grupę. Sprawa jednak wymaga dalszych badań. Ostatnio pojawiła się mutacja, która wygląda bardzo podobnie jak u aleksandrett także u katarzynek.

LOCUS FALLOW

FALLOW

Używa się w Polsce nazwy „płowa” zdecydowałam jednak na pozostawienie nazwy fallow ponieważ nie kojarzy się ona bezpośrednio z kolorem płowym.

Generalnie następuje tutaj zmiana barwnika czarnego i szarego na brązowawy, papugi zawsze mają czerwone oczy. Ptak traci mocne zabarwienie zielone i niebieskie oraz czarne i szare, uzyskuje więcej żółtego lub białego. Kolory są jaśniejsze.

Na razie fallow podzielono na cztery grupy, bardzo prawdopodobne jest, ze są to różne mutacje:

• popielista - szary zredukowany jest do jasnoszarego;
• bura - szary zredukowany jest do szarobrązowego;
• brązowa - szary zmieniany jest w brązowy;
• blada - szary zmieniany jest w jasno-brązowy.

Jest to mutacja recesywna, autosomalna

NIEROZPOZNANE LOCI

MELANISTYCZNE

Znane u papug dopiero od niedawna. Na razie nie wiadomo nic więcej na temat genetycznego podłoża tej mutacji. Nie wiadomo też czy u wszystkich gatunków jest to ta sama mutacja czy różne, prawdopodobnie jednak różne. Znane są one u lorys, papużki falistej i rozelli. Polega ona na zwiększeniu zasięgu szarych barwników. U lorys czerwony zamienia się na niebieski, a żółty na zielony - u nich prawdopodobnie to ta sama mutacja. Bardzo podobnie wygląda to u rozelli. U papużki falistej natomiast zwiększony jest jedynie dotychczasowy zasięg czarnego barwnika.   Mutacje te są recesywne, autosomalne.

MUTACJE POLEGAJĄCE NA ZMIANACH KOMÓREK PRYZMATYCZNYCH

LOCUS CIEMNY FAKTOR

CIEMNY FAKTOR

Jest to mutacja zmieniająca komórki pryzmatyczne w piórach a niewpływająca na barwniki.   Mutacja ta jest częściowo dominująca. Oznacza to, ze papuga mająca dwa geny tej mutacji (dwufaktorowa, z angielskiego oznaczana DF) ma inny kolor niż papuga mająca jeden gen tej mutacji (jednofaktorowa, z angielskiego SF).   SF powoduje lekkie przyciemnienie oryginalnego koloru, DF przyciemnia jeszcze bardziej. SF nazywa się popularnie ciemno-zielonym, DF - oliwkowym.   Mutacja ta może być łączona z innymi. Najbardziej popularne jest łączenie z niebieską. SF ciemny faktor + niebieska nazywa się kobaltową, a DF - mauve.

LOCUS SZARY

SZAROZIELONA, SZARA

Mutacja ta jest odpowiedzialna za nieujawnianie się kolorów strukturalnych. Wizualnie kolor jest podobny do oliwkowego (DF ciemny faktor) tak, ze wielu hodowców nie odróżnia tych mutacji. Prawdziwa natura tej mutacji widoczna jest jednak przy kombinacji z mutacją niebieska, która pozbawia ptaka żółtego barwnika. W takiej sytuacji wyraźnie widoczny jest kolor szary. Mutację tą w przypadku ptaka o żółtym kolorze bazowym nazywa się szarozieloną, a w przypadku ptaka o podłożu białym, - szarą.   Jest to mutacja dominująca - papugi SF i DF wyglądają tak samo.

LOCUS FIOLETOWY

FIOLETOWA

Nazwa może być trochę myląca, wzięła się ona jednak od papużek falistych, które w przypadku kombinacji tej mutacji z niebieską mają fioletowy kolor. U ptaków normalnych, zielonych objawia się ona ciemnozielonym kolorem.    Jest to mutacja o częściowo dominująca. W przypadku SF papugi są jaśniejsze a w przypadku DF z ciemniejszymi cieniami.

MUTACJE POLEGAJĄCE NA INNYM ROZŁOŻENIU BARWNIKÓW

LOCUS SZEK

SZEK

Generalnie mutacja ta powoduje powstawanie u papug różnego rodzaju łat i plam. Zawsze łaty te są w bazowym kolorze (biały lub żółty), ponieważ mutacja ta nie ma  wpływu na żółty barwnik i na kolor strukturalny. Związana jest jedynie z melaniną. Wyróżnia się kilka mutacji szeków:

• dominujący szek;
• recesywny szek;
• recesywny szek ADM (zacierający różnice w dymorfizmie płciowym);
• recesywny czarnooki czysty.

Niektóre szeki są charakterystyczne dla danych gatunków, u niektórych gatunków występuje kilka różnych szeków (np. u papużek falistych).

Wszystkie szeki są autosomalne.

LOCUS OPALOWY

OPALOWA, OPALINOWA

Mutacja ta w polskiej terminologii często nazywana jest opalową, a u niektórych gatunków perłową (np. u nimf).

Przez długi czas mutacji tej u różnych gatunków nie łączono ze sobą, ponieważ daje ona różne efekty u różnych gatunków. Po badaniach naukowcy doszli jednak do wniosku, że wiele mutacji (dotąd uważanych za oddzielne) jest w rzeczywistości jedną mutacją

Mutacja ta powoduje inne rozłożenie pigmentu, ale tylko takiego jaki już u ptaka występuje (nie ma wpływu na zmiany w barwnikach).

Jest to mutacja sprzężona z płcią i recesywna.

***

Oprócz wymienionych tutaj mutacji występuje jeszcze kilka, które jednak pojawiły się (przynajmniej ja na razie) tylko u pojedynczych gatunków papug. Przedstawimy je w późniejszym czasie.