Czerwony faktor u żako to tak naprawdę nazwa, która nie wiadomo co oznacza. Mówi się tak o pojawiających się u wielu żako czerwonych piórach. Na ogół są to pojedyncze pióra, ale są też papugi, które mają ich dużo. W jednej hodowli uzyskano całe czerwone żako.

Pióra o zmienionym kolorze mają różne odcienie czerwonego, od różowego do bordowego. Najczęściej jest to jednak kolor taki, jak kolor czerwonych sterówek.

Co to jest?

Często takie pióra pojawiają się u starszych papug, po kolejnych pierzeniach. Przynajmniej część żako z pojedynczymi czerwonymi piórami (zwłaszcza na piersi i udach) ma pozytywny wynik badania na PBFD. Nie wiadomo jednak na ile można to łączyć. Wiadomo, że czerwone pióra pojawiają się w przypadku zaburzeń metabolicznych, najczęściej związanych z funkcjonowaniem wątroby. Czerwone pióra pojawiają się też w miejsce wyskubanych przez papugę normalnych szarych, przypuszcza się, że wyrastanie takich piór może wiązać się z jakimiś specyficznymi uszkodzeniami mieszków piórowych.

Z tego, co udało mi się znaleźć, tylko w jednym przypadku możemy mówić o kwestii genetycznej. Przynajmniej ten jeden przypadek jest wiarygodny. Chodzi o południowoafrykańską hodowlę, w której kilkanaście lat prowadzono prace nad uzyskaniem całych czerwonych żako. Nie udało mi się znaleźć informacji o ptakach z tej hodowli z ostatnich lat. Nie wiem więc czy prace z tymi żako są nadal prowadzone przez innych hodowców.

Niektórzy przypuszczają, że mamy do czynienia z dziedzicznym defektem metabolicznym związanym z funkcjonowaniem wątroby.

Najbardziej prawdopodobne jest to, że czerwone pióra u żako mają różne przyczyny.

Czy jest to mutacja?

Bardzo trudno odpowiedzieć na to pytanie. U żadnego gatunku nie ma mutacji, która dokładnie odpowiadałaby czerwonym żako. Czasem nazywa się czerwone żako szekami. Jednak na pewno nie jest to szek. Żako szek byłoby szare w BIAŁE łaty, a nie czerwone. Nie ma takiej mutacji u żako.

Pewne podobieństwa wykazuje mutacja opalowa, ale jedyny potwierdzony przypadek hodowli czerwonych żako nie wykazywał dziedziczenia takiego, jak w przypadku mutacji opalowej. Poza tym aby papuga była cała czerwona, musiałoby to być połączenie dwóch mutacji (coś podobnego jak np. rozella rubino). Tymczasem tutaj nie ma połączenia dwóch mutacji.

Jedyną mutacją eliminującą całkowicie ciemny barwnik jest u papug lutino. Nie ma takiej mutacji u żako. Z historii znamy jednego takiego ptaka, ale znane jest jedynie ze zdjęcia na plakacie. Jest to cały biały ptak z czerwonym ogonem. Czyli dokładnie taki jak należy oczekiwać.

Inną mutacją dającą podobne efekty jest czerwonawa (red suffusion), która polega na rozszerzeniu zakresu występowania czerwonych piór. U żadnego innego gatunku nie udało się jednak uzyskać całego czerwonego ptaka.

Ciekawe jest to, że mutacje żako są rzadkie i jest ich mało. Oprócz żako lutino, są informacje o niebieskim żako (szara papuga z białym ogonem), paralutino (z rozjaśnionym szarym) oraz cynamonowej. Jest to o tyle ciekawe, że u innych dużych papug znanych jest znacznie więcej mutacji i są one częstsze, mimo, że żako jest znacznie powszechniejsze w hodowlach.

Żako z czerwonymi łatami w naturze

Papugi takie znane są z natury od bardzo dawna. Dawniej nazywano je "królewskimi". Znane są z kilku wydawnictw ornitologicznych.

Saverio Manetti "Storia naturale degli uccelli" (Historia naturalna ptaków), ilustracje (akwarele) Lorenzo Lorenzi (1767-1776)

"A Natural History of Birds",  George Edwards, Londyn, 1802

Francoise Levaillant "Historie naturelle des perroquets" z ilustracjami Jacquesa Barrabanda, 1801-1805

Niestety nie wiem z jakiej książki pochodzi ta plansza. Wygląda to na wydanie z 2. połowy XVIII wieku, ewentualnie samego początku wieku XIX.

Jak widać na powyższych ilustracjach czerwone łaty są w różnych miejscach i mają różne kształty. Także ilość czerwonych piór jest różna.

Jest całkiem prawdopodobne, że mamy do czynienia z polimorfizmem. Żako z czerwonymi łatami byłoby naturalnie występującą formą szarych żako. Dzisiaj też znane są obserwacje dzikich żako z czerwonymi piórami. = Tekst pochodzi ze stron PCI papugi.dt.pl i nie powinien znajdować się nigdzie indziej

Warto tutaj powiedzieć, że początkiem południowoafrykańskiej hodowli całkowicie czerwonych żako, były ptaki pochodzące z odłowu. Prace hodowlane, w których udało się uzyskać całkiem czerwone żako, trwały kilkanaście lat. Z tego co wiem, nikomu innemu, w żadnej innej hodowli, nie udało się takich ptaków uzyskać. Mimo, że wiele papug jakąś ilość czerwonych piór ma.

Na pewno część zdjęć znajdujących się w Internecie jest przerobionych w Photoshopie (można rozpoznać to, przynajmniej w niektórych przypadkach, dość łatwo, bo zaczerwienione są też czarne nogi i dziób).

Czy kupować takie papugi?

Trudno powiedzieć. Myślę, że jeśli ktoś chce spróbować z hodowlą prowadzącą do uzyskania czerwonych żako, to można zaryzykować. Chociaż trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że to praca hodowlana na co najmniej kilkanaście lat. W innych przypadkach omijałabym te papugi. = Tekst pochodzi ze stron PCI papugi.dt.pl i nie powinien znajdować się nigdzie indziej