Symptomy choroby są na ogół bardzo mało widoczne, zwłaszcza dla osoby, która nie nauczyła się jeszcze obserwować i rozumieć swojej papugi. Problematyczne jest też szukanie pomocy w Internecie i to nie tylko dlatego, że trudno tu o fachowców, ale też dlatego, że wiele opisywanych objawów można różnie interpretować i nie da sie jednoznacznie powiedzieć czy papuga jest chora czy nie. Najpowszechniejszym takim objawem jest napuszenie. Puszy się i zdrowa papuga, i chora, tylko inaczej to wygląda, a tego nie da się opisać.

Kiedy objawy są już bardzo wyraźne, wyraźnie widzimy, że ptak jest chory, może być (i niestety często jest) za późno na wyleczenie. Dlatego tak ważne jest zauważenie najwcześniejszych symptomów choroby. Wtedy, jeśli prawidłowo zareagujemy, nasz ptak ma szansę na wyleczenie.

Przede wszystkim musimy dobrze znać naszego ptaka, jego zachowanie, zwyczaje. Wszystkie zmiany są powodem do niepokoju, choć nie wpadajmy od razu w panikę.

Wygląd

zmiany koloru i konsystencji odchodów

 - patrz osobny artykuł. 

waga

Jednym z najwcześniej notowanych sygnałów, że coś jest nie tak, jest spadek wagi. Wszystkim właścicielom papug radzę kupić elektroniczną wagę (mechaniczne mają za małą dokładność) i raz na jakiś czas ważyć ptaka.

Jeśli papuga nie je, wymiotuje lub w odchodach ma niestrawione ziarna to spadek wagi będzie wtórny do innych objawów chorobowych. Wcześniej powinniśmy więc zauważyć inne objawy. Spadek wagi może jednak być oznaką choroby także przy braku innych objawów. Więcej o ważeniu - patrz osobny artykuł.

Należy też (szczególnie jeśli nie mamy wagi) macać ptaka na piersi, przesuwając ręką po klatce piersiowej. Kość mostka nie powinna się wyraźnie odznaczać (choć zawsze mostek jest wyczuwalny), a boki być zapadnięte. Natomiast nadmierne wybrzuszenie boków, czasem prześwitujący przez skórę żółty kolor (tłuszcz) jest oznaką przetłuszczenia. Sygnałem alarmowym jest też niesymetryczne wybrzuszenie mięsni.

stan upierzenia

Stan piór jest też dobrym wskaźnikiem zdrowia i choroby ptaków. Zdrowa papuga ma pióra gładkie, błyszczące i w niezmienionych, żywych kolorach. Wszelkie zmiany piór, odbarwienia, zmierzwienia, wypadanie jest sygnałem alarmowym. Przyczyną mogą być niedobory, co nie jest bardzo groźne jeśli zostanie zauważone w porę i skorygowane; ale przyczyną mogą być także różne choroby, wtedy konieczne jest już specjalistyczne leczenie.

Ogólny, pojawiający się nagle zły stan piór najczęściej jest związany z niechęcią do czyszczenia się przez chorego ptaka. Może mieć także związek z chorobami gruczołu kuprowego (nie u wszystkich papug).

Na ogół jako objaw pojawiający sie u chorego ptaka podaje się nastroszenie piór (napuszenie). Jednak zdrowa papuga też się puszy, wygląda to jednak inaczej. Każdy właściciel papugi musi nauczyć się różnicy w wyglądzie zdrowej napuszonej papugi, a chorej napuszonej papugi.

Pozlepiane piórka na główce świadczą na ogół o wymiotach, zwłaszcza jeśli znajdziemy poprzyklejane do nich ziarna.

Rdzawo brązowe plamy na piórach mogą być oznaką zranienia, a rdzawo brązowy kolor to zaschnięta krew. Tylko całkiem świeża krew ma kolor czerwony.

W warunkach domowych ptak może pierzyć się cały czas, jedynie z okresami nasilenia. Kłopoty w pierzeniu mogą być wynikiem braku jodu (częste zwłaszcza u papużek falistych jeśli nie dostają pokarmu z jodem - wiele mieszanek dla papużek falistych ma dodatek jodu).

stan nieupierzonych części

Dziób, woskówkę, okolice oczu i nogi widzimy codziennie, dobrze jest też co jakiś czas przyglądnąć się tym częściom dokładniej. Wszelkie zmiany w wyglądzie, zgrubienia, opuchnięcia, naloty, plamy i przebarwienia - powinny skłonić do szukania pomocy. Także przerost dzioba i pazurków może być związany z chorobami, zwłaszcza jak papuga ma dostęp do naturalnych żerdzi, zabawek i gałązek.

U samiczek papużek falistych woskówka okresowo zmienia kolor, a także następuje jej przerost - patrz osobny artykuł.

oczy

Zdrowy ptak powinien mieć szeroko otwarte oczy, jasne powieki i bystry wzrok, oczy powinny być błyszczące. Półprzymknięte oczy, opuchnięte i o zmienionym kolorze (za jasne lub zaczerwienione) powieki, wyciek z oczu, wszelkie zmętnienia - to oznaki choroby.

uszy

U zdrowej papugi nie widać otworów usznych, są one zasłonięte piórami. Zlepione piórka wokół uszu związane z wyciekiem z uszu, są sygnałem alarmowym. Nieleczone zapalenie ucha może przejść w zapalenie opon mózgowych.

nos

Wyciek z otworów nosowych jest oznaką kataru, który jest objawem infekcji układu oddechowego. Brudne i sklejone piórka nad noskiem świadczą o takim właśnie wycieku.

kloaka

Okolice ujścia kloaki powinny być jasnoróżowe i otoczone piórkami. Wszelkie zmiany koloru, guzy i opuchnięcia są oznaką choroby. Zlepione odchodami piórka świadczą o chorobach związanych z układem pokarmowym, chorobach, które powodują, że odchody są bardziej lepkie i mają inna konsystencję, w wyniku czego przyklejają sie do piór. Brak piór w okolicy ujścia kloaki jest najczęściej wynikiem wyrwania ich przez czyszczącą sie papugę, czyli jest kolejnym etapem po sklejeniu piórek przez odchody.

skóra

Powinna być jasnoróżowa, gładka. Zmiany koloru (np. czarnienie), suchość, łuszczenie, białe naloty - są oznakami różnych chorób, niekoniecznie chorób samej skóry.

narządy ruchu

Nogi i skrzydła powinny być sprawne. U zdrowego ptaka skrzydła się równo ułożone, nie opadają, nie wloką się po ziemi. Opadanie skrzydeł może być oznaką osłabienia oraz chorób. Odsuwanie skrzydeł od ciała, ale bez opadania, jest oznaką przegrzania. Nienaturalne ułożenie jednego skrzydła może świadczyć o złamaniu, zwichnięciu lub jakimś innym urazie (także o zaleczonym złamaniu). Nogi powinny pewnie obejmować żerdź lub nasz palec (wtedy najłatwiej zauważyć osłabienie). Papuga powinna spać na jednej nodze. Spanie na dwóch nogach (w sytuacji jak wcześniej papuga zawsze spała na jednej) na ogół świadczy o osłabieniu.  Spanie na jednej, ale stale tej samej, świadczy, że coś jest nie tak z druga, oszczędzana nóżką. Nóżki i palce powinny mieć naturalne ułożenie, wszelkie zmiany, nienaturalne trzymanie nóżki, nienaturalne wygięcie palców świadczy o problemach, na ogół jest wynikiem zwichnięcia lub złamania.

postawa

Dobry obserwator, który dobrze zna swoją papugę, potrafi rozpoznać chorobę po zmianie postawy. Papuga inaczej siedzi na żerdzi, inaczej stoi. Są to minimalne różnice, trudne do opisania, ale bardzo dobrze widoczne. Oczywiście bez innych objawów nie da się w takiej sytuacji powiedzieć na co papuga jest chora, ale wiadomo, że jest chora.

Jeśli papuga stoi na wyprostowanych i szeroko rozstawionych nogach, głowę ma wyciągniętą do przodu, półprzymknięte oczy to na pewno jest chora. Jest to bowiem typowa postawa chorej papugi. Typowa, ale nie jedyna!

Wyprostowana postawa, stanie na dwóch wyprostowanych nogach, posklejane pióra na głowie świadczące o wymiotach - typowy widok chorego ptaka.

Chora papuga może też siedzieć napuszona w kącie klatki. Pióra są wtedy nastroszone, papuga najczęściej przysypia.

Zachowanie

utrata apetytu

Trzeba wiedzieć ile ptak je dziennie. Jeśli w ciągu dnia je trochę mniej, to jeszcze o niczym nie świadczy, jeśli jednak zupełnie przestaje jeść to już poważny problem. Po pierwsze spróbujmy podać coś innego, szczególnie jeśli nie chce jeść nowej mieszanki. Może ziarno jest nie dobre, stęchłe, spleśniałe? Jeśli zmiana pożywienia nie pomoże koniecznie trzeba udać się po pomoc.

oddech

Mozolny, urywany oddech, jakby z trudem łapany, dyszenie jest oznaką poważnych problemów z układem oddechowym lub narządami wewnętrznymi. Wszelkie odgłosy wydawane przy oddychaniu są oznaką choroby. Niedobrym objawem jest także poruszanie ogonem podczas oddychania.

Dyszenie połączone z odsunięciem skrzydeł od ciała może być oznaką przegrzania (w upalne dni).

osowiałość

Brak aktywności, apatia, niezwracanie uwagi na otoczenie, a także zwiększona ilość snu w ciągu dnia mogą być oznaką w zasadzie wszystkich chorób. Ogólna osowiałość, ospałość może być zarówno oznaką złego samopoczucia jak i osłabienia w wyniku choroby. Zwiększona ilość snu, nie połączona z innymi objawami może świadczyć o tym, że papuga nie wyspała się w nocy.

drapanie się

Świadczy o swędzeniu skóry. Przyczyny mogą być różne, zarówno pasożyty zewnętrzne, jak i wewnętrzne oraz choroby narządów wewnętrznych.

spanie

Zdrowa papuga śpi także w ciągu dnia, przybiera do snu na ogół taka samą postawę. Zmiana postawy do snu świadczy o chorobie. Papuga mająca np. problemy z wolem nie będzie zwijała główki do tyłu. Na ogół chora papuga śpi lub drzemie stojąc na wyprostowanych i rozstawionych nogach, z głową wychyloną do przodu.

Poważny stan mogący doprowadzić do szybkiej śmierci

Słanianie się na nogach, spadanie z żerdzi, problemy z utrzymaniem równowagi, siedzenie na dnie klatki itd. są już bardzo poważnymi objawami, objawami świadczącymi o bardzo daleko posuniętej chorobie. Tylko natychmiastowe podjęcie leczenia daje jakąś szansę na wyleczenie.

Pamiętajmy, że to my jesteśmy odpowiedzialni za naszego ptaka. Szybką reakcją możemy uratować mu życie. Lepiej niepotrzebnie pojechać do lekarza, tylko po to aby dowiedzieć się, że ptak jest zdrowy, niż zlekceważyć oznaki i doprowadzić do rozwoju choroby.

Artykuł pochodzi ze stron Cockatiel czyli Nimfa. Jest to nowa wersja artykułu, która powstała w lutym 2007 roku.