|
Zanim przeczytasz ten artykuł warto przeczytać
artykuł o tworzeniu się i
budowie jaja.
Czasem zdarzają się jaja inne niż powinny być.
Przyczyny znoszenia takich jaj są różne, są to zarówno
czynniki środowiskowe, związane z pożywieniem, jak i
chorobowe.
Wielkość (masa) jaj
Jaja małe
Mogą pojawiać się na samym początku nieśności.
Świadczą o zbyt wczesnej dojrzałości płciowej. Jaja
takie mają normalną budowę morfologiczną.
Jajo małe
(zdjęcie: Alison z
The J Family Farm)
Bardzo małe jaja. Jeśli są całkowicie pozbawione
żółtka to znoszenie ich nie ma związku z fazą nieśności.
Powstają jak do jajowodu dostanie się fragment
złuszczonego nabłonka. Jeśli mają niewielką ilość żółtka
to oznacza, ze pękł niedojrzały pęcherzyk na jajniku i
do jajowodu dostała się odrobina żółtka z rozlanego
pęcherzyka. Przyczyną może być silny wstrząs, który
powoduje pęknięcie pęcherzyka, co ma miejsce przy
niedostatecznej liczbie gniazd oraz nieumiejętnym i
niedelikatnym łapaniu kur. W obu przypadkach do
utworzenia jaja dochodzi z powodu drażnienia śluzówki
jajowodu przez ciało obce.
Jajo z odrobiną żółtka
(zdjęcie: Alison z
The J Family Farm)
Zmniejszenie masy
Zmniejszenie masy jaja może być spowodowane
skarmianiem rzepakiem (kwas erukowy) oraz bobikiem (wicyna
i konwicyna), a także niedoborami aminokwasów.
Innymi powodami zmniejszenia masy jaj są warunki
środowiskowe, przede wszystkim nieodpowiedni cykl
świetlny oraz wysoka temperatura,.
Jaja duże
Jaja z dwoma żółtkami powstają w przypadku zaburzeń w
owulacji, kiedy jednocześnie tworzą się i pękają dwa
pęcherzyki. Rody kur wywodzące się z rasy White Rock
mają genetyczne predyspozycje do znoszenia takich jaj.
Dwa żółtka mogą być także w jajach kur, które są na
początku nieśności i nie mają jeszcze prawidłowej
synchronizacji pracy jajnika albo w innych zaburzeniach
funkcji jajnika.
(zdjęcie: paul66 z
The Poultry Forum)
Bardzo rzadko w jednym jaju może znaleźć się większa
liczna żółtek, np. trzy. Największa liczba żółtek znana
z literatury to dziewięć. Trzeba pamiętać, że takie jaja
są duże, na ogół na tyle duże, że kura nie jest w stanie
ich znieść.
Jaja z dużą ilością białka powstają jak żółtko zbyt
wolno przesuwa się przez jajowód i zostaje odłożona
nadmierna ilość białka. Sytuacja taka jest rzadka.
Jajo w jaju powstaje jak gotowe jajo cofa się do
wcześniejszych odcinków jajowodu i zostaje ponownie
otoczone białkiem, a następie skorupką. W niektórych
przypadkach takie cofnięte jajo może spotkać się z
kolejnym żółtkiem i razem z nim zostać otoczone białkiem
i koleiną skorupką. Podobnie jak w poprzednim przypadku
wskazuje to na nieprawidłową pracę jajowodu, może być
skutkiem stanów zapalnych jajowodu dokładna przyczyna
wystąpienia czegoś takiego nie jest jednak znana.
Jajo w jaju; zewnętrzne jajo miało dwa żółtka.
(zdjęcie: paul66 z
The Poultry Forum)
W Księdze Rekordów Guinnesa znajduje się największe
jajko kurze o średnicy 23 cm, znajdowało się w nim 5
żółtek. Najcięższe jajo ważyło 0,5 kg.
Kształt
U starszych kur obserwuje się tendencję do znoszenia
jaj o kształcie bardziej wydłużonym.
Jaja o bocznym spłaszczeniu pojawiają się w sytuacji
jak jedno jajo znajduje się w stadium kalcyfikacji i w
tym samym czasie pojawia się drugie jajo, które
powoduje boczne spłaszczenie pierwszego. W takiej
sytuacji drugie jajo najczęściej jest znoszone w
błonach, bez skorupki, albo w bardzo cienkiej skorupce i
bez kutykuli. Przyczyną są zaburzenia owulacji.
W wyjątkowych sytuacjach jaja mogą przybierać rożne
dziwne kształty, oczywiście na tyle, na ile pozwala
forma jajowodu.
Jaja o różnych kształtach
(zdjęcie:
Amateur Photography - Nature Pictures)
Jaja o nieprawidłowym kształcie występują też w
przypadku syndromu spadku nieśności.
Białko
Normalne białko ma lekko seledynowy odcień, co
spowodowane jest odkładaniem w jaju ryboflawiny.
Niektóre kury, na skutek mutacji, są pozbawione
możliwości odkładania tej witaminy. Jaja takie są
pozbawione odcienia seledynowego, nie nadają się też do
inkubacji ponieważ zarodki zamierają ok. 13 dnia.
Rozrzedzenie białka może świadczyć o zakaźnym
zapaleniu oskrzeli oraz syndromie spadku nieśności. W
tym drugim przypadku białko gęste może być zmętniałe.
Białko z rozlanego jaja nie tworzy okręgu tylko rozlewa
się na znacznie większej powierzchni,
Żółtko
Zabarwienie zielonkawe - po spożyciu niektórych
roślin z rodziny krzyżowych oraz żołędzi.
Zabarwienie brązoworóżowe - zawartość śruty
bawełnianej w paszy, a także stosowanie niektórych leków
przeciwpasożytniczych (piperazyna) i kokcydiostatyków (nikarbazyna).
Zabarwienie szare - po leczeniu chlortetracykliną.
Zabarwienie różowe - nadmiar syntetycznego czerwonego
barwnika przy równoczesnym niedoborze barwnika żółtego.
Bladożółte zabawienie występuje czasem w przypadku
kokcydiozy.
Inne zmiany zabarwienia - obecność, nadmiar lub zła
jakoś barwników w pożywieniu, zwłaszcza barwników
rozpuszczających się w tłuszczach może spowodować różne
nienormalne zabarwienie żółtka.
Skorupa
Brudna skorupa. Zabrudzenie kałem następuje
najczęściej już po zniesieniu ponieważ w czasie
znoszenia jaja odcinek pochwowy zamyka ujście jelita
grubego. W przypadku biegunek (zaburzenia funkcjonowania
jelit) skorupka może zostać zabrudzona kalem tuż przed
zniesieniem i w trakcie znoszenia.
Zabrudzenie krwią może być spowodowane wynicowaniem
jajowodu, uszkodzeniami ujścia jajowodu i kloaki, może także świadczyć o kanibalizmie w stadzie.
Niewielkie ilości krwi mogą występować na pierwszym
jaju.
Kolor skorupy zależy od predyspozycji genetycznych,
na zmiany koloru nie mają wpływu żadne składniki z
pożywienia. Niewielkie zmniejszenie intensywności
zabarwienia czasem obserwuje się w przypadku bardzo
wysokiej nieśności, a także u starych kur. Odbarwienia
skorupy występują po podaniu niektórych antybiotyków, a
także po kokcydiostatyku nikarbazynie oraz w przypadku
zatrucia mikotoskynami.
Odbarwienie skorupy oraz brak kutykuli występuje w
syndromie spadku nieśności.
Brak skorupy (jaja są znoszone w błonach), cienkie i
miękkie skorupy, źle uwapnione z możliwymi podłużnymi
bruzdami świadczy o niedoborach wapnia, witaminy D3 oraz
o zaburzeniach metabolizmu wapnia, a także ogólnych
błędach żywieniowych. Mogą być także oznakami chorób.
Jaja bez skorupy (tzw. lanie jaj) - rzekomy pomór
drobiu, zakaźne zapalenie oskrzeli, syndrom spadku
nieśności, pasożyty w jajowodzie.
Syndrom spadku nieśności
(zdjęcie: "Diseases and Disorders of the Domestic Fowl
and Turkey" Ch. Randall)
Pofałdowane skorupy, z bruzdami, jakby pomięte -
rzekomy pomór drobiu, zakaźne zapalenie oskrzeli.
Zakaźne zapalenie oskrzeli
(zdjęcie: "Picture Book of Infectious Poultry Diseases")
Pofałdowania, odciski, bruzdy i inne deformacje oraz
uszkodzenia skorupy występują także w przypadku blizn i
zrostów w jajowodzie, mykoplazmozy, adenowirusów.
Wybrzuszenia, chropowatości w niektórych miejscach,
zwłaszcza od tępej strony jaja mogą wskazywać na zakaźne
zapalenie oskrzeli.
Uszkodzenia mikrostruktury skorupki, które powodują,
że wygląda ona jak skórka pomarańczy występują w
syndromie dużej głowy.
Tłuczki wewnętrzne (inaczej świetlne) to jaja w
których skorupka uległa stłuczeniu na początku procesu
uwapniania, a następnie spękania zostały pokryte warstwą
wapnia. Przyczyną występowania takich jaj są urazy
mechaniczne wynikające np. z niedostatecznej liczby
gniazd, płoszenia ptaków oraz nieumiejętnego łapania.
Nadmiar chloru w paszy oraz za dużo amoniaku może
spowodować zmniejszenie wytrzymałości skorupy.
Z wiekiem może zmniejszać się grubość skorupy.
Ciała obce w jajach
Plamy krwiste to wybroczyny występujące na żółtku,
jeśli jest ich bardzo dużo mogą powodować lekkie
zabarwienie białka. Powstają one jeśli w pęcherzyku
Graffa pękają naczynia włosowate. Częstość występowania
takich plam ma związek z pochodzeniem ptaków, wiekiem
oraz pożywieniem. Pojawianie się plam krwistych nasila
się z wiekiem. Występowaniu plam sprzyja obecność w
paszy mikotoksyn, zwiększonej ilości białka, a także
duże niedobory chloru oraz witaminy A i K. Mogą one wystąpić
także przy uszkodzeniach wątroby, zatruciach oraz
chorobach układu krążenia, a także w zakaźnym zapaleniu
oskrzeli.
Plamy mięsne występują tylko w białku, na ogół w
części bliższej żóltka. Są to
fragmenty złuszczonego nabłonka jajowodu (z wyłączeniem
komórek mięśniowych).
Plamy mięsne
Plamy barwnikowe pochodzą z gruczołu skorupkowego,
przedostają się do wcześniejszych odcinków jajowodu i
dostają się do białka. Takich plam jest więcej w jajach
o skorupach ciemno zabarwionych.
Odróżnienie plam barwnikowych od plam mięsnych jest
często niemożliwe bez specjalistycznych badań.
Ekstremalnie rzadko zdarzają się pasożyty w jajach.
Są one świadectwem bardzo silnej inwazji.
Chalazy
W przypadku nieodpowiedniego obchodzenia się z jajami
(mocne potrząsanie) w czasie zbioru i transportu
może dojść do zerwania chalaz.
Komora powietrzna
Przemieszczenie komory powietrznej ma takie same
przyczyny jak zerwanie chalaz.
Nietypowy zapach
Jaja bardzo łatwo chłoną zapach z otoczenia dlatego
przechowywanie obok czegokolwiek o intensywnym zapachu
powoduje "przejście" tego zapachu do jaj.
Rybi zapach może mieć dwie przyczyny. Po pierwsze
skarmianie mączką rybną. Drugą przyczyną jest skarmianie
śrutą rzepakową ptaków, które nie mają genów
pozwalających na utlenianie trójmetyloaminy. Genów
takich nie ma ok. 50 % kur znoszących jaja w ciemnych
skorupkach oraz ok. 10 % kur znoszących jaja w białych
skorupkach.
Nietypowy zapach może pojawiać się w jajach
zniesionych przez kury, które zjadły większe ilości
cebuli i czosnku (nie powinno się ich podawać ptakom).
Bibliografia
|
