W naszym domu, w ogóle w naszym otoczeniu, jest bardzo wiele substancji potencjalnie toksycznych, nawet dla nas. W naszych domach znajduje się też wiele przedmiotów i sprzętów, które są (lub mogą być) zagrożeniem dla naszych papug. Z wielu zagrożeń nawet nie zdajemy sobie sprawy, zwłaszcza jak mamy papugę od niedawna i nie znamy jej zachowań. Jako potencjalnie zagrożenia należy traktować wszystko co wymieniam w artykule (choć na pewno nie jest to lista zamknięta), bo papuga może się czymś nie interesować przez rok, a potem nagle zacząć... i może się to skończyć tragicznie.

Generalnie zagrożenia są trzech rodzajów: "mechaniczne", papuga może coś zjeść i może nawdychać się trujących oparów. Pisząc "mechaniczne" mam na myśli wszelkie zagrożenia zgniecenia, zaklinowania się, przydeptania itd. Jeśli chodzi o jedzenie, to papugi na ogól próbują jeść wszystko co spotkają. Bardzo dużym zagrożeniem dla ptaków są wszelkie toksyny znajdujące się w powietrzu. Dzieje się tak ze względu na specyficzną budowę układu oddechowego.

W niektórych miejscach można spotkać opinie, że papuga nie zrobi sobie krzywdy, nie zje nic szkodliwego, bo ma instynkt. Niestety nie jest to prawda. Papugi w naturze bardzo dużo uczą się od rodziców lub od stada. W hodowlach nie mają takich możliwości. Poza tym jeśli papuga przyjdzie na świat w wolierze, to może nauczyć sie tylko rozpoznawać świat, który jest w tej wolierze, innego świata już nie zna i nie ma żadnej możliwości aby się go nauczyć. Nasz dom jest dla niej zupełnie nowy, nic w nim nie zna, o niczym nic nie wie. Z natury papugi są ciekawskie, a dodatkowo bardzo inteligentne, co pociąga za sobą próbowanie wszystkiego co napotkają. A jak zaraz pokaże, napotykają bardzo dużo rzeczy szkodliwych i niebezpiecznych.

Najbardziej niebezpieczna - KUCHNIA

Na pewno już wszyscy wiedzą o Teflonie®, nazywanym nawet przez niektórych cichym zabójcą. Przy normalnym smażeniu czy gotowaniu nic się nie powinno stać, ale jeśli przypalimy coś (a komu z nas nigdy to się nie przytrafiło?), to patelnia lub garnek rozgrzeje się do znacznie wyższej temperatury, a w takiej mogą już zacznąć wydzielać się trujące i rakotwórcze gazy. Niebezpieczeństwo dotyczy także wielu innych tego typu produktów, w przypadku których nie używa się nazwy Teflon® gdyż jest to nazwa zastrzeżona dla konkretnej firmy. Dodatkowym zagrożeniem jest mieszanie się oparów przegrzanych powłok patelni z przegrzanym i spalonym olejem oraz resztkami smażonego (spalonego) jedzenia. Przed trzymaniem ptaków w kuchni podczas smażenia przestrzega sam producent i właściciel marki Teflon®.

Innym ogromnym niebezpieczeństwem są kuchenki - nawet niewielkie ilości gazu ulatniające się przy zapalaniu są szkodliwe, palący się płomień może zapalić pióra na papudze, gorąca płyta na kuchence elektrycznej poparzy nogi; podobnie poparzyć mogą wszelkie gotujące się potrawy, a nawet para wydobywająca się np. z czajnika. Jeśli mamy kuchenkę samoczyszczącą się lub jeśli robimy to sami z użyciem odpowiednich preparatów to absolutnie ptak musi być jak najdalej od kuchni w dobrze wietrzonym pomieszczeniu! Ptak może wejść do kuchni dopiero po długim czasie, kiedy już całkowicie wywietrzymy pomieszczenie. Ciekawski ptak może wejść też do piekarnika.

Wszystkie środki czystości są dla ptaka szkodliwe, i to nie tylko ich zjedzenie, ale także wdychanie oparów.

Kolejnym niebezpieczeństwem jest zlew. W napełnionym wodą zlewie ptak może się utopić ponieważ nie potrafi ocenić głębokości wody. Niebezpieczne jest też brudne naczynie w zlewie - szczególnie szkodliwe resztki oraz noże. Noże często traktowane są przez papugi jako zabawki, co niestety kończy się, w najlepszym przypadku, skaleczeniem.

I lodówka - niby nic niebezpiecznego w niej nie ma, ale kiedy nie zauważymy, że ptak wszedł do środka i zamkniemy go w środku... Pamiętajmy, że wejście ptaka tam gdzie nie potrzeba to moment, moment który może kosztować naszą podopieczną nawet życie.

W kuchni jest też wiele artykułów spożywczych, które są szkodliwe dla papug, zwłaszcza zjedzone, ale też mogą wydzielać szkodliwe opary (np. ocet, amoniak). Bardzo szkodliwa jest sól, juz niewielkie dawki spowodują zatrucie, a troszkę większe - śmierć. Papużkę falistą ważącą 50 g zabijemy 75 mg soli, a doprowadzimy do choroby przy pomocy 25 mg soli. Płaska łyżeczka soli waży 5000 mg. Dla papużki falistej szkodliwe jest spożycie 1/200 części płaskiej łyżeczki soli, a śmiertelne 1/60!!! Szkodliwe jest też wiele przypraw.

Często w kuchni (czasem w pokoju też) trzymamy owoce w ozdobnych koszykach. Owoce, zwłaszcza "południowe", są najczęściej pryskane i pokrywane środkami konserwującymi. Środki te są trujące.

W kuchni są też różne szafki i szuflady - dokładniej omówię to przy omawianiu mebli w pokoju.

NIGDY NIE TRZYMAJMY KLATKI W KUCHNI, NIGDY NIE POZWALAJMY PRZEBYWAĆ PTAKOWI SAMEMU W KUCHNI, NAJLEPIEJ W OGÓLE NIE BIERZMY PAPUGI DO KUCHNI.

ŁAZIENKA

Jest również bardzo niebezpiecznym miejscem. Także tutaj nie można stawiać klatki. nawet jeśli łazienka jest z oknem. Szkodliwe dla zdrowia są duże zmiany wilgotności co w łazience dzieje się regularnie.

W łazienkach na ogół znajdują się piecyki gazowe do podgrzewania wody. Czasem może dochodzić do niedokładnego spalania albo cofania się spalin, nowe piecyki mają czujniki i automatycznie wyłączają się, ale czujniki są dostosowane do ludzi, a nie ptaków, które są dużo wrażliwsze na wszelkie toksyny w powietrzu.

Niebezpieczne są wanna, umywalka czy toaleta - papuga może utopić się w wodzie.

Jest tu bardzo wiele niebezpieczeństw dla latających ptaków: częste w łazience duże lustra oraz śliskie, twarde krawędzie sanitariatów na których ptak lądując będzie się ślizgał. Spadając może potłuc się albo wpaść do wanny z wodą.

W łazience często rozpylanych jest dużo kosmetyków np. perfum, dezodorantów, lakierów do włosów, które również są bardzo szkodliwe. Papuga może zjeść np. pastę do zębów czy mydło, a w przypadku innych kosmetyków szkodliwe są opary.

NIGDY NIE TRZYMAJMY KLATKI W ŁAZIENCE, NIGDY NIE ZOSTAWIAJMY PTAKA SAMEGO W ŁAZIENCE, KIEDY PTAK JEST Z NAMI W ŁAZIENCE NICZEGO NIE ROZPYLAJMY.

POKÓJ

W pokojach jest bardzo dużo różnych potencjalnych zagrożeń. Jednak odpowiednio przygotowany pokój może być dla latającego ptaka bezpieczny.

Okna. Jeśli wypuszczamy papugę z klatki to koniecznie trzeba zabezpieczyć okna. Szyb nie widać, a papuga nie wie, że istnieją, dlatego w czasie lotu może wpaść na niezasłonięte okno. Najlepiej zasłaniać okna firankami. Podobnie jak okna należy traktować większe lustra i szyby w meblach. Na początku lepiej je zasłaniać. Po jakimś czasie ptak się przyzwyczai i zasłanianie szyb w meblach i luster nie będzie potrzebne.

Nawet zabezpieczone firanką okno musi być zamknięte w czasie jak papuga przebywa w pokoju. Przy dużych papugach okno może być uchylone, ale mniejsze zmieszczą się w szczelinie i mogą wyfrunąć. Jeśli zostawiamy uchylone okno, to musi ono być zabezpieczone przed przypadkowym szerszym otwarciem przez wiatr. Najlepiej zabezpieczyć siatką jedno okno, tak, abyśmy nie musieli zamykać wszystkich okien, szczególnie ważne jest to w lecie. Przed przypadkowym wyfrunięciem papugi zabezpiecza już zwykła moskitiera, która jednak musi być dobrze zamontowana. Jeśli papuga ma zostawać w pokoju sama, bez nadzoru, to okno musi być zabezpieczone odpowiednią siatką. Przed wyfrunięciem przez otwarte okno nie zabezpiecza firanka, ponieważ po pierwsze papuga może nauczyć się wchodzić za firankę, a po drugie firankę może odsunąć wiatr.

Sama firanka też może być zagrożeniem jeśli papużka ma za długie pazurki, którymi będzie się zaczepiać. Bardzo niebezpieczne są firanki tzw. makarony (firanki z luźnych wiszących nitek) oraz sznurki od żaluzji - papuga może się w nie zaplątać i powiesić na nich.

Meble. Niektóre meble mogą być niebezpieczne. Fotel na biegunach (czy też znowu modny dziecięcy konik na biegunach) - jeśli wędrująca po podłodze papuga wejdzie pod biegun.... Wszystkie ruchome i składane meble, i części mebli, są potencjalnie niebezpieczne, ciekawski, wędrujący po pokoju ptak może wejść wszędzie i niezauważony przy składaniu lub rozkładaniu mebla zostanie zgnieciony, co w najlepszym wypadku skończy się urazem, a w najgorszym śmiercią zwierzęcia. Pomyślmy o poduszkach na sofie - toż to zaproszenie do składania jajek pomiędzy i pod nimi. Schowanego w takim "gnieździe" ptaka możemy przygnieść. Szkodliwy jest też fornir na meblach.

Niebezpieczne są szczeliny za meblami (ale także szczeliny z boku mebli), w które papugi (zwłaszcza mniejsze) mogą wpaść albo wcisnąć się w poszukiwaniu dziupli. Pamiętajmy, że są meble, których nie da się odsunąć. Jeśli papuga wpadnie za takie meble, konieczne będzie albo ich rozkręcenie (co nie zawsze jest możliwe bez zniszczenia) albo wycięcie dziury w plecach. Najprostszym sposobem zabezpieczenia jest powtykanie od góry zmiętych gazet. Z tym, że niektóre papugi będą w stanie takie gazety wyciągnąć.

Wszelkie szafki, szuflady, kosze są ulubionym miejscem wielu papug, zwłaszcza samiczek, niezauważona papuga może zostać zamknięta. Zawsze jeśli papuga latała gdzieś koło nas i nagle znikła nie zamykajmy żadnej szafki czy szuflady bez sprawdzenia gdzie jest nasz pupil!

Na meblach. Na półkach często trzymamy różnego rodzaju bibeloty. Czasem same w sobie nie są one szkodliwe, ale mogą być niebezpieczne w inny sposób. Niektóre figurki papuga może przewrócić, także na siebie (albo na drugą papugę). Czasem jednak ozdoby trzymane na wierzchu są wykonane ze szkodliwych materiałów (np. niektóre plastiki, farby i lakiery, świeczki - przede wszystkim żelowe, ale też zwykłe z parafiny, wiele suchych bukietów, pot pouri - tutaj szkodliwe mogą być też opary). Zagrożeniem są też flakony. Jeśli we flakonie jest woda, to papuga może się utopić, ale niebezpieczny jest też pusty flakon, do którego papuga może wpaść nie umieć się z niego wydostać. Jeśli na półce stoi więcej bibelotów to papuga może wejść między nie i się zaklinować.

Na półkach mogą też stać różne lekkie miseczki, kubeczki, flakoniki itp. Papuga może chcieć na nie wejść i przewróci je pod ciężarem swojego ciała. Szklane naczynia mogą się rozbić i papuga się pokaleczy, inne mogą uderzyć papugę. Cienkie szklane naczynia są też zagrożeniem dla większych papug, które mogą chcieć oddziobać kawałek i ukruszą szkło.

Lekarstwa. Często na wierzchu zostawiamy opakowania z lekami, a kolorowe tabletki przyciągają papugi. W zasadzie wszystkie leki są śmiertelnymi truciznami dla papug.

W pokoju. Na ogól w większości pomieszczeń znajduje się wiele kabli elektrycznych. Szczególnie należy zabezpieczyć wszelkie kable pod napięciem, ich przedziobanie może skończyć się tragicznie, inne kable i druty papuga po prostu zniszczy. Niebezpieczne są lampy, w których papuga może dostać się do podłączenia pod sufitem (do kostki). W pokoju, w którym przebywa papuga, nie może być lamp, które mają na wierzchu druty, w których jest prąd.

Często papugi przebywają w pokoju, w którym stoi komputer. Niebezpieczne są drukarki laserowe. Toner, którego pył wydobywa się przy drukowaniu, jest rakotwórczy - jest szkodliwy także dla ludzi i nie powinno się trzymać drukarek np. w sypialni.

Kominek jest bardzo przyjemny, ale może być też bardzo niebezpieczny. Nawet jeśli nie pozwolimy ptakowi latać przy zapalonym kominku, to niebezpieczne będą: dym, gromadzący się dwutlenek węgla, opary środków czyszczących i wreszcie popiół. Absolutnie niedopuszczalne jest wypuszczanie papugi w pokoju, w którym znajduje się otwarty kominek.

W niektórych pokojach zainstalowane są wiatraki, jeszcze częściej używamy małych przenośnych wiatraczków zabezpieczonych siatką. Absolutnie ptak nie może latać przy działającym wentylatorze! Zwróćmy uwagę, że jak ptak siądzie na siatce wentylatora to palce przełoży na drugą stronę, tak, że czasem mogą dosięgnąć ich poruszające się śmigła wiatraka. Niebezpieczeństwo niezabezpieczonego siatką wiatraka jest oczywiste.

Bardzo niebezpieczne są nowe meble i wykładziny. Bardzo groźne są wykładziny z PCV, ale zwykłe dywanowe też mogą stanowić zagrożenie. W meblach szkodliwe są opary wszelkich klejów. Opary z wykładziny PCV w zamkniętym pomieszczeniu dość szybko doprowadzą do śmierci papugi. Wszystko to wymaga dokładnego wywietrzenia zanim dopuścimy te przedmioty do kontaktu z papugami.

W czasie sprzątania często używamy odkurzaczy. Jeśli papugi chodzą po podłodze, to nie można na to pozwolić podczas odkurzania. Istnieje bowiem niebezpieczeństwo, że nie zauważymy papugi i wciągniemy do odkurzacza - jest to naprawdę możliwe przy małych papużkach; dużej papugi nie wciągniemy, ale możemy wyrządzić jej krzywdę.

Niebezpieczne metale. Czasem można spotkać przedmioty wykonane z metali, które zjedzone są trujące. Najbardziej niebezpieczny i równocześnie najczęściej spotykany, jest ołów. Dawniej wiele farb zawierało ołów, tak więc jak mamy zabytkowe przedmioty, to całkiem możliwe, że są one źródłem ołowiu. Wymienić trzeba przede wszystkim farby, którymi malowane były obrazy, ramy, które mogą zawierać ołów, lustra. Jeszcze dzisiaj stosuje się ołowiane ciężarki do obciążania zasłon. Ołów mogą zawierać także niektóre drobne przedmioty, które traktujemy jako ozdoby. Niektórzy stosują dla papug naczynia ceramiczne, np. podstawki pod doniczki, jednak w niektórych stosowana jest glazura ołowiana, a papuga może takie naczynie rozgryźć. Niektórzy trzymają na wierzchu kolekcje minerałów, pamiętajmy, że niektóre są trujące.

Gorące przedmioty. Nie tylko w kuchni papuga może się spotkać z zagrożeniem poparzenia. Papuga lubi siadać wysoko, zapewne więc będzie chciała siadać na lampie i jeśli żarówki lub klosze są skierowane do góry tak, że papuga na nich może usiąść, to nie możemy pozwalać jej latać przy zaświeconym świetle. Podobnie niebezpieczeństwo poparzenia stwarzają kaloryfery i wszelkiego rodzaju grzejniki; nie możemy pozwolić latać papudze tam gdzie prasujemy, gorące żelazko to kolejne groźne niebezpieczeństwo. Koniecznie trzeba uważać na talerz z zupą, papuga chętnie do niej wejdzie i poparzy się. Podobne niebezpieczeństwo to garnuszki i filiżanki z gorącymi napojami.

Otwarte źródła wody. Papuga nie może mieć dostępu do odkrytego akwarium oraz szklanek i kubków z napojami - może się utopić. Podobnie niebezpieczne są wazony z kwiatami, tam też papuga może wpaść i utopić się, poza tym kwiaty we flakonie mogą być trujące.

Rośliny. W pokoju, w którym przebywa papuga nie może być żadnych trujących roślin! Nawet na parapecie za firanką - papuga jest inteligentna i może wymyślić sposób przejścia za firankę np. górą pod karniszem. Nie powinnyśmy też trzymać we flakonach kwiatów ciętych, nawet jeśli nie są one trujące, to na ogół są spryskiwane pewnymi preparatami w kwiaciarni. Możemy trzymać bukiety kwiatów i roślin nadających się dla papug do jedzenia, ale musimy pamiętać o zabezpieczeniu dostępu do wody.

Chemikalia. W pokoju gdzie przebywa ptak nie używajmy żadnych trucizn na mole (kulek, naftaliny, raidu itp.) i komary, szkodliwe są też różne substancje zapachowe: świeczki, "perfumy dla domu" i inne. Śmiertelnie skończy się dla ptaka wdychanie jakichkolwiek chemikaliów - farb, lakierów, rozpuszczalników, benzyny i innych stosowanych przy remontach. Szczególnie groźne są dla ptaków wszelkie substancje zapachowe ze względu na specyficzną budowę układu oddechowego. Ptak wdychając nawet niewielką ilość trucizny zatruwa od razu cały organizm.

My sami. Sami też stanowimy w pewnych sytuacjach zagrożenie dla papug. Jeśli papugi chodzą po podłodze, to musimy uważać aby ich nie rozdeptać. Im mniejsza i bardziej ruchliwa papuga, tym większe niebezpieczeństwo. Musimy uważać też aby nie przytrzasnąć ptaka drzwiami. Szczególnie oswojona papuga będzie chciała polecieć za nami i może siąść na drzwiach. Pierwsze co w takiej sytuacji zrobi to wsadzi głowę w szczelinę, jeśli jej nie zauważymy to może się to skończyć tragicznie. Niektóre papugi nie będą siadały na drzwiach tylko przelatywały przez szczelinę i jeśli nie zdążą, to zgnieciemy je drzwiami.

Bardzo oswojone papugi, które czują się całkiem bezpiecznie mogą spać na podłodze, w jakimś miejscu, gdzie łatwo zrobić im krzywdę. Niebezpieczne są też krzesła do komputera na kółkach, jeśli papuga chodzi po podłodze, to możemy na nią najechać kółkiem.

Niebezpieczne mogą być także używane przez nas kosmetyki, lakiery do paznokci, a zwłaszcza lakiery do włosów, perfumy. Bardzo szkodliwy dla papug jest dym z papierosów.

Inne zwierzęta. W wielu domach oprócz papug są i inne zwierzęta, na ogól psy i koty. Psy nie stanowią większego zagrożenia jeśli nie są ras myśliwskich i nie są agresywne, a są od małego trenowane. Większym zagrożeniem są koty, dla których ptaki to pożywienie. Nawet leniwe domowe koty mogą sobie w pewnym momencie przypomnieć, że papuga to świetne śniadanie. Dodatkowym niebezpieczeństwem jest to, że w ślinie kotów znajduje się bakteria Pasteurella, która należy do naturalnej flory bakteryjnej kotów, ale u ptaków spowoduje infekcję. Szczególnie niebezpieczne są pogryzienia, nawet jak spowodowały tylko powierzchowne ranki. Po przedostaniu się bakterii do krwi ptak może umrzeć w ciągu 24 godzin, o ile nie zostanie mu podany odpowiedni antybiotyk.

Bardzo niebezpieczne są fretki i szczury. To są drapieżniki, które są w stanie zamordować nawet znacznie większe od siebie papugi.

Zagrożeniem mogą być też jedne papugi dla drugich. Zwłaszcza większe gatunki dla mniejszych. W okresie lęgowym nawet małe papużki faliste (samiczki) mogą zaatakować większe papugi.

Co papuga tylko zniszczy

Nie wszystko co znajduje się w naszych domach jest dla papug szkodliwe. Wiele przedmiotów jednak papuga po prostu zniszczy. Dlatego nie zostawiajmy na wierzchu nic co mogłaby podziobać. Szczególnie chętnie będzie dziobać wszelkiego rodzaju papier (okładki książek, zeszyty, gazety, kartki), miękkie drewno, długopisy i szczególnie ołówki, druciki. Papuga dziobie to co wyróżnia się kolorem lub jest wypukłe np. przyciski na pilocie lub telefonie. Jeśli mamy w pokoju tapety, to też mogą one paść łupem papugi - jeśli znajdzie miejsce gdzie będzie mogła zacząć oddziobywanie, ponieważ musi mieć za co ten pierwszy raz pociągnąć, cała zatapetowana ściana jest bezpieczna.

Pisałam o trujących roślinach, ale pozostawione w pokoju nieszkodliwe rośliny papuga po prostu zniszczy i choć nie będzie to miało tragicznych następstw to jednak szkoda roślin.

Pościerajmy kurze z szaf pod sufitem, papuga potrafi się wcisnąć w niewielkie nawet szczeliny i będzie "ścierać" kurze. Ponadto latając będzie strącać kurz na cały pokój.

Specyficzne zagrożenia towarzyszą popularnym świętom: Bożemu Narodzeniu i Wielkanocy, ale to omówię w oddzielnym artykule.

W powyższych poradach nie zawarłam zapewne wszystkich niebezpieczeństw, musimy kierować się zdrowym rozsądkiem pamiętając, że papuga jest niezwykle ciekawska i będzie chciała włazić do każdej  dziury i próbować dziobnąć wszystko co znajdzie. Pamiętajmy, że to my jesteśmy odpowiedzialni za nasze papugi i choć nie jesteśmy w stanie zapobiec wszystkim wypadkom, to jesteśmy w stanie - i jest to nasz obowiązek - zminimalizować możliwość wypadku.

Autentyczne papuzie tragedie...

Jest to rozszerzona i trochę zmieniona wersja artykułu z serwisu Cockatiel czyli Nimfa.

Zdjęcia w artykule są mojego autorstwa. Robione były w sytuacjach całkowicie kontrolowanych i nie stwarzających żadnego niebezpieczeństwa.